Abstract

Bu çalışmanın amacı karşıolgusal düşünce ve tarihin tarihyazımındaki yerini ve tarih eğitimi ve öğretimindeki kullanımını incelemektir. Karşıolgusal tarihin akademik yayınlarda önemli ürünleri, Robert Fogel ve Niall Ferguson’un çalışmalarıdır.. Bununla birlikte XX. yüzyılın ikinci yarısında postmodern yaklaşımlar ile karşıolgusal düşünce edebi ve sanatsal ürünlere yansımıştır. Bu bağlamda Türkiye’de karşıolgusal sinema ürünü olarak “Osmanlı Cumhuriyeti” zikredilebilir. Yapılan inceleme sonucunda yurtdışı yazında, tarih eğitimi ve öğretimi açısından karşıolgusal bazı önemli çalışmalar saptanmıştır. Ayrıca karşıolgusal tarih temelli tarih ders kitaplarının da olduğu anlaşılmıştır. Yurtiçi yazında ise tarih eğitimi araştırmalarında karşıolgusal çalışmalara rastlanmamıştır. Diğer taraftan Türkiye’de sosyal bilgiler ve tarih ders kitaplarında birkaç karşıolgusal soru bulgulanmıştır. Karşıolgusal düşüncenin tarih eğitimi açısından faydaları, tarihsel kavrama gücünü arttırma, yaratıcı düşünceyi geliştirme, eleştirel düşünme becerisini canlandırma ve deterministik yaklaşımları farkına vardırma gibi unsurlardır. Karşıolgusal düşünce ve tarihin tehlikeleri ideolojik karşıolgusallar, ahlaki yargı çıkarıcı gibi karşıolgusallardır. Ancak söz konusu karşıolgusallar tarih eğitimi için fırsata dönüştürülebilir.

Key words: Karşıolgusal düşünce ve tarih, alternatif tarih, tarihyazımı, tarih eğitimi, tarih öğretimi