Abstract

Bu çalışma 2009 yılı Seviye Belirleme Sınavı’nın (SBS) madde yanlılığı açısından incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada 2009 yılı 8. sınıf Seviye Belirleme Sınavında okul türü ve cinsiyet değişkenleri bakımından Türkçe, matematik, fen ve teknoloji ve sosyal bilgiler alt testlerinde değişen madde fonksiyonları (DMF) olup olmadığı ele alınmıştır. Çalışma SBS A kitapçığını alan 8. sınıf öğrencilerinden seçkisiz yolla seçilen 7.000 devlet okulu, 1.000 özel okul ve 1.000 YİBO öğrencisi ve 7.000 erkek, 7.000 kız öğrenci üzerinde yürütülmüştür. SBS testi; Türkçe, matematik, fen ve teknoloji, sosyal bilgiler ve yabancı dil alt testlerinden oluşmaktadır. Bu çalışmada yabancı dil alt testine ait veriler kullanılmamıştır. Türkçe alt testi 23, matematik, fen ve teknoloji ve sosyal bilgiler alt testleri ise 20 tane dört seçenekli çoktan seçmeli maddeden oluşmaktadır. Verilerin tek boyutluluk varsayımını sağlayıp sağlamadığını kontrol etmek için alt testleri oluşturan maddelere faktör analizi uygulanmıştır. Faktör analizi sonucunda tek boyutlu olduğu görülen Türkçe alt testinde 18, matematik alt testinde 14, fen ve teknoloji alt testinde 14 ve sosyal bilgiler alt testinde 18 madde olmak üzere toplam 64 madde için DMF analizleri yapılmıştır. Alt testlerde yer alan maddelerde DMF olup olmadığı Mantel-Haenszel, SIBTEST ve lojistik regresyon yöntemleri ile incelenmiştir. Yöntemlerden en az ikisine göre DMF gösteren maddelerin yanlı olup olmadıklarının belirlenmesi amacıyla uzman görüşlerine başvurulmuştur. DMF gösteren maddelerin 4’ü dışında tümü uzmanlar tarafından yanlı bulunmuştur. DMF gösteren maddeler için uzmanlar grupların özelliğinden ve maddelerden kaynaklanan açıklamalar yapmışlardır. Uzmanlardan matematik alt testinde DMF gösteren üç maddeye ve Türkçe alt testindeki bir maddeye ilişkin ortak ve tutarlı görüşler alınamamıştır. Bu maddelerde ortaya çıkan DMF’nin yanlılıktan kaynaklanmadığı sonucuna varılmıştır.

Key words: Yanlılık, Seviye Belirleme Sınavı, Okul Türü, Cinsiyet, Alt Testler